بسیاری از بیماران قبل از جراحی نگران عوارض تعویض مفصل شانه هستند. این جراحی، همانند هر عمل دیگری، همواره بدون عارضه نیست. بسیاری از بیماران پس از عمل، با مشکلاتی همچون درد، عفونت و محدودیت حرکتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
بدن انسان شگفت‌انگیز است، اما در برابر تغییرات بزرگ، همیشه نیاز به زمان و مراقبت دارد. تعویض مفصل شانه می‌تواند دردهای شدید ناشی از آسیب های شانه را از بین ببرد؛ اما در کنار این مزایا، عوارضی مانند التهاب، محدودیت حرکتی و حتی احتمال عفونت نیز وجود دارد. این عوارض برای همه یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند شرایط فیزیکی، میزان رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی و توان‌بخشی مناسب بستگی دارد.
در این مقاله، عوارض جراحی آرتروپلاستی یا تعویض مفصل شانه را بررسی می‌کنیم.
عوارض عمومی تعویض مفصل شانه
هر جراحی بزرگی ممکن است با خطرات و عوارضی همراه باشد. برخی از شایع‌ترین عوارضی که ممکن است بعد از انجام جراحی تعویض مفصل شانه تجربه کنید، عبارت‌اند از:
- درد و التهاب که عارضه‌ای طبیعی است اما در برخی موارد، این درد مزمن شده و تا مدت‌ها باقی می‌ماند.
- عفونت، یکی از جدی‌ترین عوارض تعویض مفصل شانه است که در برخی موارد نیاز به جراحی مجدد دارد.
- برخی افراد نسبت به مواد استفاده شده در مفصل مصنوعی واکنش آلرژیک نشان می‌دهند.
عوارض کوتاه‌مدت پس از تعویض مفصل شانه
بلافاصله پس از جراحی، ممکن است با برخی از عوارض زیر روبه‌رو شوید:
- درد شدید که برای رفع آن بایستی مسکن‌های قوی مصرف کنید.
- بازو ممکن است تا مدت‌ها سفت و بی‌حرکت بماند.
- در برخی موارد، ممکن است دچار خونریزی داخلی یا خارجی شوید.
عوارض بلندمدت و ماندگار جراحی آرتروپلاستی
متأسفانه در صورتی که مراقبت‌های بعد از جراحی تعویض مفصل شانه را به خوبی رعایت نکنید، برخی از عوارض آن ممکن است تا سال‌ها ادامه داشته باشند. برخی از عوارض جراحی آرتروپلاستی که ممکن است ماندگار شوند، عبارتند از:
- با گذشت زمان، مفصل جدید ممکن است ساییده شده و نیاز به تعویض مجدد داشته باشد.
- اگر پروتز در جای خود ثابت نماند و دچار جابجایی یا دررفتگی پروتز شود، ممکن است مجدداً نیاز به عمل جراحی پیدا کنید.
- فشار زیاد روی مفصل جدید می‌تواند استخوان‌های اطراف آن را ضعیف کرده و منجر به شکستگی استخوان‌های اطراف مفصل شود.
عفونت پس از جراحی؛ یک خطر جدی
یکی از ترسناک‌ترین عوارض جراحی تعویض مفصل شانه یا آرتروپلاستی، عفونت است. هرچند این جراحی با تکنیک‌های استریل و پیشرفته انجام می‌شود، اما همچنان احتمال ورود باکتری‌ها به محل جراحی وجود دارد. عفونت ممکن است در روزهای اول پس از عمل ظاهر شود یا حتی ماه‌ها و سال‌ها بعد، به شکل درد، تورم، قرمزی و تب خود را نشان دهد.
متاسفانه بیماران زیادی به دلیل بی‌توجهی به مراقبت‌های بعد از عمل، درگیر این عارضه شده‌اند. نکته مهم این است که هرگونه نشانه غیرطبیعی را باید جدی بگیرید، زیرا تشخیص زودهنگام از بروز مشکلات شدیدتر جلوگیری می‌کند.
عفونت از عوارض جراحی آرتروپلاستی در برخی موارد با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود، اما در شرایط حاد، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای پاک‌سازی محل عفونت و حتی تعویض مفصل مصنوعی باشد. بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
رعایت بهداشت، مصرف منظم داروهای تجویزشده و مراجعه منظم به پزشک، بهترین راه برای پیشگیری از این عارضه است.
درد مزمن پس از تعویض مفصل شانه
درد مزمن پس از تعویض مفصل شانه یکی دیگر از عوارض تعویض مفصل شانه است که برخی بیماران، حتی پس از یک جراحی موفق، دچار آن شده‌اند. این درد به دلایل مختلفی از جمله التهاب بافت‌های اطراف مفصل، آسیب عصبی یا سفتی بیش‌ازحد عضلات ایجاد شود.
فراموش نکنید که درد پس از جراحی همیشه نشانه یک مشکل جدی نیست، اما اگر مداوم باشد و بهبودی در آن دیده نشود، نیاز به معاینه دارد. راهکارهای مختلفی برای کنترل آن وجود دارد، از جمله فیزیوتراپی، مصرف داروهای ضدالتهاب و تمرینات کششی که به کاهش تنش عضلانی کمک می‌کنند.
لخته شدن خون؛ مشکلی خطرناک اما قابل پیشگیری
لخته شدن خون پس از تعویض مفصل شانه یکی از مشکلات خطرناکی است که ممکن است عوارض جدی ایجاد کند، اما خوشبختانه با اقدامات پیشگیرانه قابل کنترل است. زمانی که پس از جراحی برای مدت طولانی بی‌تحرک باشید، جریان خون در رگ‌ها کند شده و احتمال تشکیل لخته افزایش می‌یابد. این لخته‌ها معمولاً در سیاهرگ‌های عمقی پا (ترومبوز ورید عمقی) ایجاد می‌شوند، اما اگر از جای خود جدا شده و به ریه‌ها برسند، باعث آمبولی ریه می‌شوند که خطرناک است.
مصرف داروهای رقیق‌کننده خون، پوشیدن جوراب‌های مخصوص و انجام تمرینات حرکتی به بهبود گردش خون کمک می‌کند. حتی حرکات ساده‌ای مانند خم و راست کردن مچ پا در تختخواب یا نشستن و ایستادن‌های متناوب تأثیر زیادی در پیشگیری از این عوارض تعوی مفصل شانه دارد.
یادتان باشد که اگر سابقه لخته شدن خون دارید یا به دلایل پزشکی دیگر در معرض خطر بیشتری هستید، باید حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا راهکارهای پیشگیری مناسبی برایشان در نظر گرفته شود.
بیشتر بخوانید: هزینه تعویض مفصل شانه
سوالات متداول عوارض تعویض مفصل شانه
آیا تعویض مفصل شانه عوارضی دارد؟
تعویض مفصل شانه مانند هر جراحی دیگری می‌تواند عوارضی داشته باشد، اما این عوارض در همه بیماران اتفاق نمی‌افتد و در بیشتر موارد، با مراقبت‌های مناسب قابل پیشگیری یا کنترل هستند. از جمله عوارض احتمالی می‌توان به عفونت، لخته شدن خون، درد مزمن، سفتی مفصل، آسیب عصبی و شل شدن مفصل مصنوعی اشاره کرد.
تا چه مدت بعد از جراحی درد خواهم داشت؟
درد معمولاً در چند هفته اول شدیدتر است و با مصرف دارو، فیزیوتراپی و تمرینات تدریجی کاهش می‌یابد. اگر درد بیش از حد طولانی شد، باید با پزشک مشورت کنید.
تب بعد از جراحی طبیعی است؟
تب خفیف در روزهای اول طبیعی است، اما اگر همراه با لرز، قرمزی یا ترشحات غیرعادی از محل جراحی باشد، ممکن است نشانه عفونت باشد.
چگونه از لخته شدن خون پس از جراحی جلوگیری کنم؟
حرکت دادن پاها، راه رفتن کوتاه در اولین فرصت، مصرف داروهای رقیق‌کننده خون و پوشیدن جوراب‌های مخصوص به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.
اگر مفصل شانه‌ام بعد از جراحی صدای کلیک بدهد، طبیعی است؟
بله، در برخی بیماران این صدا به دلیل سازگاری با مفصل مصنوعی اتفاق می‌افتد. اما اگر همراه با درد یا محدودیت حرکتی باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی می‌توانم به فعالیت‌های عادی روزمره برگردم؟
بسته به روند بهبودی، معمولاً بعد از ۶ تا ۱۲ هفته می‌توانید فعالیت‌های سبک را از سر بگیرید. فعالیت‌های سنگین‌تر باید با نظر پزشک انجام شوند.
