پارگی لابروم شانه یکی از آسیب‌های شایع در ناحیه شانه است که می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد فرد داشته باشد. لابروم شانه، یک ساختار غضروفی است که حفره گلنوئید (قسمت گرد شانه) را احاطه کرده و به تثبیت مفصل کمک می‌کند. این پارگی‌ها معمولاً در اثر حرکات تکراری، آسیب‌های ورزشی یا ضربه‌های شدید به شانه رخ می‌دهند و می‌توانند منجر به درد، ضعف و محدودیت در حرکت شانه شوند.
بسته به نوع و شدت آسیب، درمان‌های مختلفی مانند فیزیوتراپی، دارودرمانی یا در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است لازم باشد. درک علائم، تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب برای پارگی لابروم شانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا به بهبود عملکرد شانه و کاهش عوارض آن کمک کند.
منظور از پارگی لابروم شانه چیست؟
پارگی لابروم شانه یا اسلپ شانه به آسیب دیدن ساختار غضروفی به نام لابروم در ناحیه شانه اطلاق می‌شود. لابروم شانه یک غضروف به شکل کاسه‌ای است که دور حفره گلنوئید (قسمت گرد شانه) قرار دارد و به تثبیت سر استخوان بازو (هومروس) در مفصل شانه کمک می‌کند. این غضروف مانند یک لبه است که به عمق حفره گلنوئید می‌افزاید و باعث می‌شود سر استخوان بازو به طور محکم‌تری در محل خود قرار گیرد.
پارگی لابروم شانه به عنوان یکی از آسیب های شانه؛ معمولاً به دلیل ضربه‌های شدید، حرکات تکراری یا آسیب های ورزشی در شنا، فوتبال یا بیسبال ایجاد می‌شود. این پارگی‌ها می‌توانند باعث بروز علائمی مانند درد، ضعف، کاهش دامنه حرکتی شانه و احساس “کلیک” یا “شل بودن” در مفصل شوند. بسته به شدت و محل پارگی، درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد، از جمله فیزیوتراپی، دارودرمانی یا جراحی.
علت پارگی لابرو شانه چیست؟
پارگی لابروم شانه معمولاً به دلیل آسیب‌های ضربه‌ای یا حرکات تکراری و فشارهای مداوم به مفصل شانه ایجاد می‌شود. لابروم شانه، که غضروفی است که حفره گلنوئید را احاطه کرده و به تثبیت مفصل شانه کمک می‌کند، ممکن است در اثر انواع مختلف آسیب‌ها دچار پارگی شود.
این آسیب‌ها می‌توانند در اثر فعالیت‌های ورزشی، تصادفات، حرکات نادرست یا حتی سن و فرآیندهای فرسایشی ایجاد شوند. در این میان، ورزش‌های خاص، مانند بیسبال یا شنا، که شامل حرکات تکراری و فشار زیاد به شانه هستند، خطر پارگی لابروم را افزایش می‌دهند.
علل پارگی لابروم شانه:
- ضربه یا آسیب مستقیم به شانه
- حرکات تکراری و فشار مداوم (ورزش‌های خاص)
- دررفتگی شانه (درمان دررفتگی مکرر شانه)
- سن و تغییرات فرسایشی غضروف
- حالات غیرطبیعی یا نادرست بدن
- تصادفات یا آسیب‌های شدید
- تغییرات آناتومیکی و ساختاری
- حرکات ناگهانی یا چرخشی شدید
علائم پارگی لابروم شانه
پارگی لابروم شانه می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد که شدت و نوع آن‌ها به محل و میزان آسیب بستگی دارد. این علائم معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و می‌توانند از یک درد ملایم تا مشکلات حرکتی شدید متغیر باشند. علائم اصلی پارگی اسلپ شانه شامل موارد زیر است:
1. درد مزمن شانه
درد در ناحیه شانه یکی از علائم شایع پارگی لابروم است. این درد معمولاً در هنگام فعالیت‌های فیزیکی خاص، مانند بالا بردن دست، پرتاب کردن یا چرخاندن شانه تشدید می‌شود. درد می‌تواند به صورت مداوم یا متناوب باشد و ممکن است در شب‌ها هم خواب بیمار را مختل کند.
2. احساس بی‌ثباتی یا شل بودن شانه
یکی از علائم عمده پارگی اسلپ شانه، احساس بی‌ثباتی در مفصل شانه است. بیماران ممکن است احساس کنند که شانه‌شان “از جای خود خارج می‌شود” یا به اصطلاح شانه “شل” می‌شود. این احساس بی‌ثباتی به ویژه در حرکات خاص یا در فعالیت‌های ورزشی که نیاز به استفاده از شانه دارند، برجسته‌تر است.
3. کلیک یا صدای تق‌تق در شانه
بیماران ممکن است در هنگام حرکت شانه صدای کلیک یا تق‌تق را بشنوند. این صدا به دلیل حرکت غیر طبیعی سر استخوان بازو در داخل مفصل شانه به علت آسیب لابروم رخ می‌دهد.
4. کاهش دامنه حرکتی شانه
پارگی لابروم شانه می‌تواند باعث محدودیت در دامنه حرکتی شانه شود. بیمار ممکن است قادر به بالا بردن دست به طور کامل نباشد یا حرکت‌های خاصی مانند پرتاب کردن یا بلند کردن اجسام سنگین را با مشکل مواجه کند.
5. ضعف عضلات شانه
پارگی لابروم شانه ممکن است منجر به ضعف عضلات اطراف شانه شود. این ضعف به دلیل اختلال در تثبیت مفصل شانه و کاهش کارایی عضلات گرداننده شانه (rotator cuff) است.
6. درد ارجاعی به گردن یا بازو
در برخی از موارد، درد ناشی از پارگی لابروم ممکن است به نواحی دیگر مانند گردن یا بازو انتشار یابد. این درد ممکن است به علت فشار به اعصاب یا التهاب در ناحیه شانه باشد.
7. تورم یا حساسیت در شانه
تورم و حساسیت در ناحیه شانه، به ویژه پس از فعالیت‌های شدید یا آسیب‌های ضربه‌ای، از دیگر علائم معمول این آسیب است. این علائم ممکن است در موارد حادتر یا پس از ورزش‌های فشرده‌تر مشاهده شوند.
انواع پارگی لابروم شانه
پارگی لابروم شانه به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شود که هر کدام بسته به محل و نوع آسیب متفاوت هستند. این انواع شامل:
◀ پارگی SLAP (Superior Labral Anterior to Posterior)
این نوع پارگی در ناحیه بالای لابروم (قسمت بالایی حفره گلنوئید) رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل حرکات تکراری مانند پرتاب کردن در ورزش‌ها یا آسیب‌های ضربه‌ای ایجاد می‌شود. در این نوع پارگی، لابروم از جلو به عقب در ناحیه بالای شانه دچار آسیب می‌شود.
◀ پارگی Bankart
این نوع پارگی معمولاً در اثر دررفتگی شانه به وجود می‌آید. در این حالت، لابروم از ناحیه جلویی حفره گلنوئید جدا می‌شود و باعث بی‌ثباتی در مفصل شانه می‌شود. این پارگی معمولاً در ورزشکاران یا افرادی که در معرض آسیب‌های شدید شانه قرار دارند، دیده می‌شود.
◀ پارگی کامل (Full-thickness Labral Tear)
در این نوع پارگی، لابروم به طور کامل از ناحیه اتصال خود جدا می‌شود و این می‌تواند منجر به بی‌ثباتی شدید و درد مزمن در شانه شود. این پارگی معمولاً نیاز به درمان جراحی دارد.
◀ پارگی مخلوط
این نوع پارگی ترکیبی از چند نوع آسیب است که ممکن است شامل پارگی SLAP و Bankart یا آسیب‌های دیگر باشد. پارگی مخلوط معمولاً به دلیل آسیب‌های پیچیده‌تر و ضربه‌های متعدد رخ می‌دهد.
◀ پارگی خلفی (Posterior Labral Tear)
در این نوع پارگی، آسیب به لابروم در ناحیه پشتی شانه (خلفی) ایجاد می‌شود که معمولاً به دلیل ضربات از پشت شانه یا حرکت‌های نادرست در هنگام ورزش یا فعالیت‌های فیزیکی شدید اتفاق می‌افتد.
تشخیص پارگی لابروم شانه چگونه انجام می شود؟
تشخیص پارگی لابروم شانه معمولاً از طریق ترکیبی از ارزیابی بالینی و روش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. ابتدا پزشک با توجه به تاریخچه پزشکی بیمار، علائم بالینی مانند درد، ضعف و محدودیت حرکتی شانه، معاینه فیزیکی را آغاز می‌کند. در این مرحله، بهترین متخصص ارتوپد در تهران ممکن است از تکنیک‌های خاص مانند آزمایش‌های حرکتی خاص شانه برای شبیه‌سازی وضعیت آسیب استفاده کند.
برای تایید تشخیص، معمولاً از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود. MRI (تصویر برداری با تشدید مغناطیسی) یکی از مهم‌ترین ابزارها برای شناسایی پارگی لابروم است که قادر است آسیب‌های غضروفی را نشان دهد. آرتروگرافی MRI نیز می‌تواند دقت تشخیص را افزایش دهد، زیرا این روش با تزریق ماده کنتراست به مفصل شانه، جزئیات بیشتری از پارگی لابروم فراهم می‌کند. در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر، ممکن است آرتروسکوپی (جراحی کم‌تهاجمی) نیز انجام شود که به پزشک این امکان را می‌دهد تا به طور مستقیم لابروم را مشاهده و پارگی را تشخیص دهد.
نحوه درمان پارگی لابروم شانه به چه صورت است؟
درمان پارگی لابروم شانه بستگی به شدت آسیب، علائم و نیازهای بیمار دارد و می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی باشد. درمان ابتدا با روش‌های غیرجراحی آغاز می‌شود و در صورتی که این روش‌ها مؤثر نباشند یا آسیب شدید باشد، جراحی ممکن است ضروری باشد.
1. درمان غیرجراحی
- استراحت و اجتناب از فعالیت‌های محرک: برای کاهش التهاب و درد، به بیمار توصیه می‌شود که از انجام فعالیت‌هایی که شانه را تحت فشار قرار می‌دهند، اجتناب کند.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): این داروها برای کاهش درد و التهاب مفصل شانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- فیزیوتراپی: تمرینات خاص فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات اطراف شانه و بهبود دامنه حرکتی کمک کند. این تمرینات به حمایت از مفصل شانه و کاهش درد کمک می‌کنند.
- یخ‌درمانی و گرمادرمانی: برای کاهش درد و التهاب در ناحیه آسیب دیده، استفاده از یخ یا گرما توصیه می‌شود.
2. درمان جراحی
در صورتی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند یا پارگی لابروم شدید باشد، جراحی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. روش‌های جراحی شامل:
- جراحی آرتروسکوپی شانه: این روش جراحی کم‌تهاجمی است که در آن پزشک با استفاده از دوربین و ابزارهای خاص پارگی لابروم را ترمیم می‌کند.
- ترمیم جراحی لابروم: در این روش، لابروم آسیب‌دیده با بخیه‌های مخصوص به جای خود بازمی‌گردد.
- جراحی باز (در موارد خاص): در برخی موارد که آسیب پیچیده‌تر باشد، ممکن است نیاز به جراحی باز برای ترمیم کامل شانه باشد.
نتیجه‌گیری
انواع پارگی لابروم شانه می‌توانند به شدت بر عملکرد شانه تأثیر بگذارند و نیاز به درمان‌های مختلف از جمله فیزیوتراپی، دارودرمانی یا جراحی دارند. انتخاب روش درمانی بستگی به شدت آسیب، سن بیمار، سطح فعالیت و اهداف درمان دارد. برای اکثر بیماران، شروع با درمان‌های غیرجراحی و ارزیابی نتایج آن‌ها منطقی است، در حالی که در موارد شدید یا مقاوم به درمان‌های اولیه، جراحی می‌تواند نیاز باشد.
