آیا با بیماری های شانه آشنا هستید؟ بیماری های شانه می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند استفاده مفرط، آسیب‌های ورزشی، فرایندهای دژنراتیو (مانند آرتروز)، یا بیماری‌های التهابی (مانند آرتریت روماتوئید) باشند.
این مشکلات می‌توانند تأثیرات جدی بر زندگی افراد داشته و باعث محدودیت‌های حرکتی، درد مزمن، و کاهش توانایی انجام وظایف روزمره شوند.با افزایش شیوع فعالیت‌های فیزیکی سنگین و سبک زندگی مدرن، آگاهی از بیماری‌های شانه و روش‌های پیشگیری و درمان آنها اهمیت بیشتری یافته است.
این مقاله به بررسی انواع شایع بیماری های شانه، علل ایجاد آنها، و گزینه‌های درمانی موجود خواهد پرداخت تا بتوان درک بهتری از این مشکلات ارائه داد و راهکارهای مؤثرتری برای مدیریت آنها پیشنهاد کرد.
بیماری های شانه چیست؟
بیماری‌های شانه می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و شامل مشکلات عضلانی، استخوانی، و بافت نرم می‌شوند. برخی از شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات شانه عبارتند از:
1. التهاب تاندون‌ها و بورسیت شانه
تاندونیت شانه:
- علت: التهاب در تاندون‌های اطراف شانه، به‌ویژه تاندون‌های روتاتور کاف (گروهی از عضلات و تاندون‌ها که شانه را پایدار نگه می‌دارند).
- علائم: درد هنگام حرکت دادن بازو، ضعف عضلات شانه، و حساسیت در محل تاندون.
- علل رایج: استفاده مکرر از شانه (مانند ورزش‌های تکراری یا حرکات شغلی)، ضربه یا افزایش سن.
بورسیت:
- علت: التهاب بورس، یک کیسه کوچک حاوی مایع که بین تاندون‌ها و استخوان‌ها قرار دارد و از اصطکاک بین آنها جلوگیری می‌کند.
- علائم: درد و تورم در شانه، محدودیت حرکت، و درد شبانه.
2. پارگی روتاتور کاف
- توضیح: پارگی کامل یا جزئی تاندون‌های روتاتور کاف، که معمولاً به دلیل آسیب‌دیدگی حاد یا تخریب تدریجی رخ می‌دهد.
- علائم: درد شدید، ضعف در شانه، و ناتوانی در بالا بردن بازو.
- عوامل خطر: افزایش سن، شغل‌های سنگین فیزیکی، و ورزش‌های خاص مانند شنا یا تنیس.
3. آرتروز شانه
- توضیح: ساییدگی و تخریب تدریجی غضروف مفصل شانه.
- علائم: درد مزمن، سفتی، صدای “ترق و تروق” هنگام حرکت، و محدودیت دامنه حرکت.
- علل: افزایش سن، ضربه‌های قدیمی، یا بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید.
4. شانه منجمد (کپسولیت چسبنده)
- توضیح شانه یخ زده: کاهش تدریجی دامنه حرکت شانه به دلیل التهاب و سفت شدن کپسول مفصل.
- علائم: درد و سفتی شدید که معمولاً با گذشت زمان بدتر می‌شود و می‌تواند یک دوره چندماهه تا چندساله طول بکشد.
- علل: عدم استفاده طولانی‌مدت از شانه (مثلاً بعد از جراحی)، دیابت، یا بیماری‌های تیروئیدی.
5. دررفتگی شانه
- توضیح: خروج سر استخوان بازو از محل قرارگیری در کاسه شانه.
- علائم: درد شدید، تغییر شکل ظاهری شانه، و ناتوانی در حرکت دادن بازو.
- علل: ضربه مستقیم، سقوط، یا حرکات شدید چرخشی.
6. سندروم گیر افتادگی شانه (Impingement Syndrome)
- توضیح سندروم گیرافتادگی شانه: فشرده شدن تاندون‌ها یا بورس در فضای بین سر استخوان بازو و آکرومیون (استخوان شانه).
- علائم: درد در قسمت جلوی شانه، به‌ویژه هنگام بالا بردن بازو یا خوابیدن روی شانه آسیب‌دیده.
- علل: استفاده مکرر، شکل غیرطبیعی استخوان‌ها، یا تاندونیت.
7. شکستگی شانه
- توضیح: شکستگی در استخوان‌های شانه (مانند کلاویکل، اسکاپولا یا هومروس که نیاز به درمان شکستگی شانه دارند).
- علائم: درد شدید، تورم، کبودی، و محدودیت حرکت.
- علل: تصادف، سقوط یا ضربه‌های مستقیم.
8. آسیب‌های عصبی شانه
- توضیح: آسیب به عصب‌هایی که عملکرد عضلات شانه را کنترل می‌کنند، مانند عصب براکیال پلکسوس.
- علائم: ضعف عضلانی، بی‌حسی یا گزگز، و درد ارجاعی در بازو یا شانه.
- علل: کشیدگی یا فشرده شدن عصب به دلیل ضربه یا فشار طولانی‌مدت.
9. شانه ناپایدار
- توضیح: شانه‌ای که به‌راحتی از محل خود خارج می‌شود یا حس ناپایداری دارد.
- علائم: دررفتگی مکرر، درد، و ناتوانی در انجام حرکات خاص.
- علل: آسیب به رباط‌ها، کپسول مفصل یا استخوان‌ها.
10. تومورها و بیماری‌های سیستمیک
- توضیح: تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در استخوان‌ها یا بافت نرم شانه و بیماری‌هایی مانند سرطان یا عفونت می‌توانند باعث درد شانه شوند.
- علائم: درد مداوم، تورم، ضعف، یا علائم سیستمیک مانند کاهش وزن یا تب.
علائم بیماری های شانه چیست؟
علائم بیماری های شانه معمولاً شامل درد، محدودیت حرکت و ضعف در ناحیه شانه می‌شوند. درد ممکن است به صورت مداوم یا متناوب باشد و در فعالیت‌های روزمره مانند بالا بردن دست، خوابیدن یا انجام حرکات ورزشی تشدید شود.
در برخی موارد، بیماران ممکن است احساس سفتی یا ناراحتی در شانه داشته باشند که به تدریج در طول زمان افزایش می‌یابد. همچنین، ممکن است احساس وزوز یا صدای تق تق در حین حرکت شانه وجود داشته باشد.
علاوه بر درد و محدودیت حرکت، برخی از بیماری‌ها می‌توانند علائم دیگری مانند تورم، قرمزی یا گرما در ناحیه شانه را نیز به همراه داشته باشند. در مواردی مانند بورسیت یا تاندونیت، التهاب ممکن است به صورت قابل مشاهده‌ای در ناحیه شانه نمایان شود.
اگر علائم خطرناک مانند ضعف ناگهانی در دست یا بی‌حسی در ناحیه شانه یا بازو وجود داشته باشد، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکل جدی‌تری باشد و نیاز به بررسی فوری توسط بهترین متخصص ارتوپد در تهران دارد. تشخیص دقیق و به‌موقع می‌تواند به درمان مؤثر بیماری های شانه کمک کند.
علت بیماری های شانه
بیماری های شانه می‌توانند به دلیل عوامل مختلفی مانند استفاده بیش از حد، آسیب‌های تروما، یا تغییرات دژنراتیو در مفاصل ایجاد شوند. یکی از شایع‌ترین علل بیماری های شانه، آسیب‌های روتاتور کاف است که به پارگی یا التهاب تاندون‌های این منطقه مربوط می‌شود.
این آسیب معمولاً در افراد مسن‌تر یا کسانی که حرکات تکراری شانه را انجام می‌دهند، رخ می‌دهد. همچنین، آرتروز شانه به مرور زمان می‌تواند باعث ساییدگی غضروف مفصل شود که به درد، التهاب و محدودیت حرکت منجر می‌شود.
از دیگر علل شایع می‌توان به تاندونیت (التهاب تاندون‌ها) و بورسیت (التهاب کیسه‌های مایع مفصلی) اشاره کرد که معمولاً به دلیل فشار مداوم یا حرکات تکراری ایجاد می‌شوند. بیماری های شانه همچنین ممکن است ناشی از عوامل سیستمیک مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی باشند که در آنها سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می‌کند. علاوه بر این، آسیب‌های ضربه‌ای مانند تصادفات یا سقوط نیز می‌توانند به شکستگی یا دررفتگی مفصل شانه منجر شوند که نیاز به درمان فوری دارند.
بیماری های شانه چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص بیماری های شانه با یک معاینه فیزیکی دقیق و بررسی تاریخچه پزشکی بیمار آغاز می‌شود. متخصص ارتوپد شهرک غرب در طول معاینه، به ارزیابی علائمی مانند درد، تورم، محدودیت حرکت و ضعف عضلانی می‌پردازد.
او ممکن است از بیمار بخواهد حرکات خاصی را انجام دهد تا میزان عملکرد شانه و محل دقیق درد مشخص شود. در برخی موارد، آزمون‌های ویژه مانند تست هاوکینز یا نییر برای شناسایی آسیب‌های روتاتور کاف یا تاندونیت انجام می‌شوند.
برای تکمیل تشخیص، تصویربرداری‌های پزشکی نقش مهمی ایفا می‌کنند. اشعه ایکس می‌تواند وجود آرتروز، شکستگی یا تغییرات ساختاری در استخوان را نشان دهد. در مواردی که آسیب به بافت نرم مانند تاندون‌ها یا عضلات مشکوک باشد، از MRI یا سونوگرافی استفاده می‌شود.
همچنین، اگر عفونت یا بیماری‌های سیستمیک مورد نظر باشد، آزمایش‌های خون می‌توانند کمک‌کننده باشند. این ترکیب از روش‌های تشخیصی به پزشک کمک می‌کند تا علت دقیق مشکل را شناسایی کرده و درمان مناسب را ارائه دهد.
درمان بیماری های شانه
درمان بیماری های شانه بستگی به نوع و شدت مشکل دارد و می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی باشد. در مراحل اولیه، درمان‌های غیرجراحی معمولاً شامل استراحت، یخ‌گذاری، و استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب است. فیزیوتراپی نیز یکی از روش‌های مؤثر در درمان مشکلات شانه است که می‌تواند شامل تمرینات تقویتی و کششی برای بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات اطراف شانه باشد.
در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به مداخلات جراحی باشد. جراحی می‌تواند شامل ترمیم تاندون‌های آسیب‌دیده، حذف بورس‌های ملتهب، یا در موارد شدیدتر، تعویض مفصل شانه باشد. همچنین، در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئیدها به ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. تشخیص دقیق و درمان به موقع می‌تواند به کاهش عوارض ناشی از بیماری های شانه کمک کند.
نتیجه‌گیری
بیماری های شانه، با توجه به تنوع علل و علائم آنها، می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. از تاندونیت و بورسیت گرفته تا آرتروز و آسیب‌های ورزشی، هر یک از این شرایط می‌توانند منجر به درد، محدودیت حرکت و کاهش عملکرد روزمره شوند.
تشخیص دقیق و به‌موقع این بیماری‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان‌های مناسب می‌توانند به بهبود وضعیت بیماران و بازگشت آنها به فعالیت‌های عادی کمک کنند.
