جراحی دررفتگی شانه یکی از روش‌های درمانی است که در موارد خاص و به‌ویژه در شرایطی که درمان‌های غیرتهاجمی مؤثر واقع نمی‌شوند، به عنوان گزینه‌ای قطعی برای درمان دررفتگی مکرر شانه مطرح می‌شود. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان از دررفتگی مکرر شانه رنج می‌برید یا پس از آسیب شدید، مفصل شانه‌تان ثبات خود را از دست داده است، بهتر است با روش‌های جراحی و روند درمان آشنا شوید.
در این مقاله، آنچه باید درباره جراحی دررفتگی شانه بدانید را شرح داده‌ایم. تا پایان این مطلب همراه ما باشید و در صورت نیاز با پزشک متخصص مشورت کنید.
چه زمانی جراحی دررفتگی شانه ضرورت دارد؟
دررفتگی شانه ممکن است به دنبال ضربه، حادثه یا حرکات ناگهانی و غیرطبیعی ایجاد شود. بسیاری از موارد، با جااندازی و درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی یا بی‌حرکتی درمان می‌شوند. با این حال، در برخی شرایط خاص، تنها راه‌حل مؤثر، جراحی است.
مواردی که جراحی دررفتگی شانه توصیه می‌شود:
- دررفتگی مکرر شانه که باعث بی‌ثباتی مفصل می‌شود.
- آسیب به لیگامان‌ها یا پارگی لابروم (لبه غضروفی مفصل).
- شکستگی همراه با دررفتگی.
- عدم پاسخ به درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی.
در چنین شرایطی، عمل دررفتگی شانه می‌تواند ساختار آسیب‌دیده را بازسازی کرده و احتمال دررفتگی‌های بعدی را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
انواع جراحی دررفتگی شانه
دو روش برای جراحی دررفتگی شانه وجود دارد که بسته به نوع آسیب، شدت بی‌ثباتی و شرایط کلی بیمار، بهترین جراح شانه روش مناسب را انتخاب می‌کند.
۱. جراحی باز
در این روش، با ایجاد برش در ناحیه شانه، جراح به‌طور مستقیم به مفصل دسترسی پیدا می‌کند و آسیب‌های داخلی را ترمیم می‌کند. جراحی باز اغلب در موارد شدیدتر یا زمانی که آسیب وسیع باشد انجام می‌شود.
۲. جراحی آرتروسکوپی
در این روش، از یک دوربین کوچک و ابزارهای جراحی ظریف استفاده می‌شود که از طریق برش‌های کوچک وارد مفصل می‌شوند. مزیت این روش، درد کمتر، بهبود سریع‌تر و کاهش احتمال عفونت است. امروزه، جراحی آرتروسکوپی برای بسیاری از موارد دررفتگی مکرر شانه، روش مناسبی محسوب می‌شود.
هر دو روش با هدف تثبیت مفصل، ترمیم بافت‌های پاره‌شده و جلوگیری از آسیب‌های آینده انجام می‌شوند.
روند عمل دررفتگی مکرر شانه چگونه است؟
عمل دررفتگی شانه معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. بسته به نوع جراحی، زمان عمل بین ۱ تا ۲ ساعت است. در طول جراحی، بافت‌های آسیب‌دیده مانند لابروم، لیگامان یا کپسول مفصلی بازسازی می‌شوند. در برخی موارد، از پیچ، لنگر یا بخیه‌های مخصوص استفاده می‌شود تا ساختار مفصل به حالت پایدار برگردد.
پس از جراحی، بازوی شما با آویز مخصوص در وضعیت بی‌حرکتی قرار می‌گیرد و برنامه توانبخشی از همان روزهای ابتدایی آغاز خواهد شد.
مراقبت‌های بعد از جراحی دررفتگی شانه
پس از انجام جراحی، رعایت توصیه‌های پزشک و مراقبت بعد از دررفتگی کتف نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. دوران نقاهت ممکن است بین ۳ تا ۶ ماه طول بکشد که به شدت آسیب، نوع جراحی و همکاری شما در فرآیند فیزیوتراپی بستگی دارد.
برخی از نکات مهم بعد از عمل به شرح زیر است:
- استفاده منظم از آویز برای بی‌حرکتی مفصل
- مصرف داروهای ضد درد طبق نسخه
- شروع تدریجی فیزیوتراپی زیر نظر متخصص
- پرهیز از حرکات ناگهانی یا فعالیت‌های سنگین تا زمان مجاز
هدف از مراقبت‌های بعد از عمل، بازگرداندن قدرت، دامنه حرکتی و عملکرد طبیعی مفصل شانه است.
آیا عوارضی هم وجود دارد؟
مانند هر نوع عمل جراحی، جراحی دررفتگی شانه نیز ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. البته با انتخاب جراح باتجربه و رعایت دستورات پزشکی، این خطرات به حداقل می‌رسند.
عوارض احتمالی شامل:
- سفتی یا خشکی مفصل
- آسیب عصب اطراف شانه
- خونریزی یا عفونت
- بازگشت دررفتگی در موارد نادر
خوشبختانه با انجام منظم جلسات فیزیوتراپی و پیگیری دقیق، اکثر بیماران بدون مشکل خاصی به زندگی عادی بازمی‌گردند.
جراحی یا درمان غیرجراحی؛ کدام بهتر است؟
یکی از سؤالات رایجی که بیماران مطرح می‌کنند این است که آیا همیشه جراحی دررفتگی شانه ضروری است؟ پاسخ به این پرسش، به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد.
در مواردی که دررفتگی برای نخستین بار اتفاق افتاده و با جااندازی و فیزیوتراپی درمان می‌شود، معمولاً نیازی به جراحی نیست. اما زمانی که دررفتگی به‌صورت مکرر اتفاق می‌افتد، یا مفصل دچار ناپایداری شدید شده است، درمان‌های غیرجراحی به تنهایی پاسخگو نیستند. در این شرایط، ادامه درمان بدون جراحی نه‌تنها موثر نخواهد بود، بلکه ممکن است باعث آسیب‌های بیشتر به غضروف، استخوان و لیگامان‌های اطراف مفصل شود.
بنابراین اگر دچار دررفتگی‌های مکرر هستید یا آسیب گسترده‌ای به ساختار داخلی شانه وارد شده، جراحی دررفتگی شانه بهترین انتخاب برای جلوگیری از آسیب‌های بلندمدت خواهد بود.
مزایای جراحی دررفتگی شانه
جراحی، بر خلاف تصور برخی بیماران، تنها یک راهکار موقت یا صرفاً تسکینی نیست؛ بلکه هدف آن بازگرداندن پایداری مفصل به حالت طبیعی و پیشگیری از عوارض آتی است.
برخی از مزایای این روش عبارت‌اند از:
- کاهش احتمال دررفتگی مجدد
- بازسازی ساختارهای آسیب‌دیده مانند لابروم و لیگامان‌ها
- بهبود عملکرد حرکتی شانه
- بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های ورزشی یا شغلی
- جلوگیری از آسیب مفصلی در درازمدت
بازگشت به ورزش و فعالیت پس از جراحی
یکی از دغدغه‌های رایج در بین ورزشکاران، زمان بازگشت به تمرین و رقابت پس از جراحی دررفتگی شانه است. این مدت‌زمان بسته به شدت آسیب، نوع عمل و همکاری بیمار در فیزیوتراپی متفاوت است. در بسیاری از موارد، بیماران پس از ۴ تا ۶ ماه می‌توانند به فعالیت ورزشی بازگردند. البته در ورزش‌های برخوردی مانند فوتبال یا رزمی، این مدت ممکن است بیشتر باشد.
برای جلوگیری از آسیب مجدد، لازم است تمرینات تقویتی زیر نظر فیزیوتراپ و پزشک مرحله‌به‌مرحله انجام شود و بازگشت به فعالیت‌های سنگین تنها پس از تأیید پزشک مجاز است.
توجه داشته باشید که تصمیم برای انجام جراحی نباید عجولانه یا صرفاً بر اساس توصیه‌های غیرتخصصی باشد. مشورت با یک متخصص ارتوپدی و بررسی دقیق MRI یا تصویر‌برداری‌ها، کمک می‌کند بهترین انتخاب درمانی برای شما انجام شود.
در صورت دررفتگی شانه یا بازگشت مکرر این عارضه، مشاوره با پزشک متخصص را به تعویق نیندازید. درمان زودهنگام، از آسیب‌های دائمی جلوگیری می‌کند.
